Vorig weekend was het alweer de 20e Nacht van de Nacht, georganiseerd door de Natuur en Milieufederaties. Dit belangrijke evenement gaat in feite om aandacht te vragen voor de lichtvervuiling die ook in ons land plaatsvindt. Onder de titel ’Laat het donker donker’ vinden er elk jaar steeds weer veel activiteiten plaats en doven honderden bedrijven en gemeenten lichten van gebouwen en reclameverlichting. Eigenlijk zouden we elke nacht dit moeten doen, althans het donker donker laten, maar zover is het nog niet, want ons land wordt elk jaar 5 tot 9 procent lichter.
Wat doet al dat licht bij de mensen? Uit onderzoek blijkt dat overmatige blootstelling aan kunstmatig licht in de nacht kan leiden tot slapeloosheid, verminderde slaapkwaliteit en verstoring van het natuurlijke dag-nachtritme. Maar dat niet alleen, want het kan ook stress en vermoeidheid geven bij teveel (fel) licht in buurt waar veel mensen wonen. Maar niet alleen de mens heeft er last van ook vleermuizen, vogels, kevers, nachtvlinders en andere insecten. Daarnaast muizen, grotere zoogdieren, planten en bodemdieren. Kortom; ook de natuur heeft er last van. Nachtvlinders worden aangetrokken door het nachtelijke licht en daardoor wordt de aanmaak van sekslokstoffen van vrouwelijke nachtvlinders verstoord. Het gevolg is minder paren en dus een afname van nachtvlinders. Daarnaast verbranden veel insecten, vooral nachtvlinders, door de felle en hete lampen. Ook de stadsmerels hebben er last van en hebben daardoor een lagere levensverwachting.
Grootste lichtvervuilers
Uit onderzoek komt naar voor wie de grootste lichtvervuilers zijn:
• Glastuinbouw – Nederland is één van de grootste exporteurs van landbouwproducten ter wereld waarbij heel veel kunstmatig licht nodig is en dus vormen al die kassen een grote bron van lichtvervuiling.
• Weg- en straatverlichting – Openbare verlichting van straten en publieke ruimtes en dat met zo’n 3,5 miljoen aan lantaarnpalen heb je een grote lichtvervuilingsbron.
• Reclameverlichting – vooral in de nacht is dit een belangrijke veroorzaker van lichtvervuiling.
• Sierverlichting – al die nachtelijk verlichte monumenten, musea, bruggen, maar ook andere bezienswaardigheden zijn een grote bron van lichtvervuiling.
• Terreinverlichting – ook de vele terreinen, zoals onder andere. bedrijventerreinen, zorgen voor lichtvervuiling in de nacht, want door hun hoge verlichtingspalen verlichten ze vaak onnodig ook een groot deel van de omgeving
Geen sterren meer
Als we zo door blijven gaan met de lichtvervuiling, dan kan het zo maar zijn dat we over 20 jaar geen sterren meer te zien krijgen. Gelukkig is er een oplossing, want er is een handboek verschenen om op een andere manier om te gaan met licht in de nacht. Soms helpen andere kleuren bijvoorbeeld groen en rood. Dit is allemaal te lezen in een prachtig handboek met de titel ’Het handboek Omgevingsgericht Lichtontwerp’. Dit vormt de basis voor alle aspecten van lichtontwerp in de openbare ruimte en is geschreven door Kamiel Spoelstra. Persoonlijk vind ik dat elke gemeente dit handboek moet aanschaffen!